Sociale partners gaan arbobeleid en -instrumenten grondig moderniseren
De grafimediasector besteedt van oudsher veel aandacht aan gezonde en veilige arbeidsomstandigheden. Ook in 2019 worden in opdracht van de sociale partners – waaronder het KVGO – verschillende projecten uitgevoerd, zoals het moderniseren van de webversie van de Risico inventarisatie en-evaluatie (RI&E).
De Risico-inventarisatie & Evaluatie Grafimedia, kortweg RI&E, wordt al jaren gebruikt door veel grafische ondernemers. Niet alleen om aan de wettelijke verplichtingen op dit gebied te voldoen, maar ook om de arbeidsomstandigheden en gezondheidssituatie binnen hun bedrijf in kaart te brengen en te verbeteren.
De RI&E was in de basis opgezet als ‘standalone’-programma en is in 2014 omgebouwd tot webversie. Aan het hebben van een webapplicatie zitten veel voordelen verbonden. Tegelijkertijd verdient een webapplicatie beduidend meer aandacht in onderhoud en actualisering dan een standalone-versie. De sociale partners hebben besloten om de web-RI&E volledig te vernieuwen om het programma veilig en werkbaar te houden voor de komende jaren.
Modernisering
Als voorbereiding op de modernisering is het gebruik van de branche RI&E Grafimedia geanalyseerd. Dit gaf inzicht in het aantal actieve accounts en het aantal en type RI&E-gebruikers (kern, regulier en plus).
Daarnaast is kort onderzoek gedaan bij RI&E-gebruikers om onder andere te achterhalen wat men goed vindt aan de branche-RI&E en wat minder goed valt.
Danny Wilms, adviseur bij Workbooster en secretaris van de Werkgroep Arbeid en Gezondheid Grafimedia (WAGG) van de ROGB, het permanent overleg van de sociale partners licht toe.
“Op basis van het vooronderzoek zijn er vier ombouwscenario’s uitgewerkt inclusief meerjarenbegroting. Na een grondige vergelijking is gekozen voor een aanpak waarbij niet alleen de techniek wordt aangepast, maar ook de opbouw en vormgeving.
We gaan de gebruikerservaring onder de loep nemen en deze opnieuw definiëren naar de maatstaven van nu. Voor een maximale aansluiting op de klantbehoeften betrekken we een klankbordgroep van gebruikers. Naast de noodzakelijke ombouw van de RI&E-programmatuur en de vormgeving, worden tegelijkertijd verschillende inhoudelijke aanpassingen uitgevoerd.
Vanzelfsprekend blijft de web RI&E-grafimedia gekoppeld aan de Arbocatalogus Grafimedia, het handboek met oplossingen voor de belangrijkste arbeidsrisico’s in de sector. Na het invullen van de RI&E kunnen gebruikers dus direct bekijken welke oplossingen voor hun bedrijfssituatie van toepassing zijn. Al met al is deze modernisering een omvangrijke klus, die naar verwachting begin 2020 wordt afgerond.”
‘Van werkstress naar werkplezier’
Een derde van het werkgerelateerde ziekteverzuim wordt veroorzaakt door werkstress. Daarmee is werkstress het grootste beroepsrisico in ons land. In 2010 hebben de sociale partners – als onderdeel van de Arbocatalogus Grafimedia, de brochure ‘van werkdruk naar werkplezier ‘ opgesteld om werkgevers en werknemers voor te lichten over de risico’s en oplossingen aan te dragen.
In 2014 is de brochure geactualiseerd op basis van ontwikkelingen op arbo-gebied en maatschappelijke veranderingen. In 2018 is – mede naar aanleiding van opmerkingen van de inspectie SZW (vroeger bekend als Arbeidsinspectie), besloten om de brochure te actualiseren.
Wilms: “Psychosociale arbeidsbelasting (PSA) is als arbeidsrisico in de Arbowet opgenomen. Het gaat hierbij om arbeidsrisico’s die werkstress kunnen veroorzaken zoals werkdruk en ongewenste omgangsvormen (pesten, agressie en geweld, seksuele intimidatie en discriminatie). Omdat van deze verschillende PSA-vormen werkdruk het meest voorkomt, hebben wij destijds de nadruk gelegd in de Arbocatalogus op werkdruk. Mede op aangeven van Inspectie SZW hebben we nu ook het beleid op het gebied van ongewenste omgangsvormen verder ingevuld. Het nieuwe arbocatalogus-thema heet nu ‘Van werkstress naar werkplezier’. Dit geeft al aan dat we nu niet meer alleen kijken naar werkdruk, maar breed naar alle aspecten in het werk die tot werkstress kunnen leiden.
Ook hebben we in het verlengde hiervan de vragen in de branche RI&E uitgebreid, omdat – in de ogen van inspectie SZW – de inventarisatie van mogelijke arbeidsrisico’s op dit terrein niet volledig was. De geactualiseerde arbocatalogus ‘Van werkstress naar werkplezier’ is naar verwachting rond de zomervakantie beschikbaar.”
Ongewenste omgangsvormen
Waar mensen samenwerken, kunnen ongewenste omgangsvormen ontstaan. Het is niet altijd duidelijk wanneer sprake is van ongewenste omgangsvormen. Wat voor de een ongewenst is, is voor de ander wellicht een grapje. De gevolgen kunnen echter enorm zijn. Werknemers die te maken krijgen met ongewenste omgangsvormen ervaren vaak stress, wat kan leiden tot klachten en uiteindelijk tot uitval. Ook is de kans groot dat medewerkers gedemotiveerd raken.
Wilms: “Werkgevers zijn dus, naast werkdruk, verplicht om ook ongewenste omgangsvormen zo veel mogelijk te voorkomen en terug te dringen. Allereerst moeten ze via de branche RI&E-Grafimedia in kaart brengen hoe groot het risico op ongewenste omgangsvormen is en – indien er knelpunten zijn – maatregelen opnemen in het plan van aanpak. Hoe bedrijven het risico op ongewenste omgangsvormen minimaliseren is maatwerk en moet pasen bij de kenmerken van het bedrijf, de medewerkers en de aanwezige risico’s. In de praktijk blijkt dat inspectie SZW bij controle verwacht dat bedrijven verschillende maatregelen treffen. Voorbeelden van maatregelen zijn: het opstellen van een gedragscode plus een klachtenregeling, het geven van voorlichting en het aanstellen van een vertrouwenspersoon.
Vertrouwenspersoon
Werknemers ervaren vaak een drempel om ongewenste omgangsvormen aan de kaak te stellen. Een incident hoeft niet altijd tot een formele klacht te leiden. De vertrouwenspersoon is er in de eerste plaats om degene die te maken heeft gehad met ongewenste omgangsvormen emotioneel op te vangen, te begeleiden en te ondersteunen.
De vertrouwenspersoon heeft daarbij een informerende rol. Zo nodig wordt er doorverwezen naar hulpverlenende instanties of geadviseerd over de mogelijkheid om een klacht in te dienen.
Wilms: “Binnen de grafimediasector hebben bedrijven drie verschillende mogelijkheden om vertrouwenspersonen aan te wijzen. Allereerst kunnen werkgevers zelf (met instemming van de OR of PVT) een of meer vertrouwenspersonen binnen de eigen organisatie aanwijzen. De tweede mogelijkheid is om ervoor te kiezen de taak van vertrouwenspersoon neer te leggen bij de Arbodienst of andere deskundige instanties of personen naar keuze. Tenslotte is door sociale partners grafimedia een derde mogelijkheid gecreëerd: gebruik maken van de branchevertrouwenspersoon, een regeling die dit jaar wordt ingevoerd door de sociale partners.
Het raadplegen van deze branchevertrouwenspersoon grafimedia is tot op bepaalde hoogte gratis voor (werknemers van) bedrijven die KVGO-lid zijn. Het bedrijf dat gebruikt maakt van de branchevertrouwenspersoon hoeft dan geen afzonderlijke regeling in te stellen. De WAGG is namens de sociale partners in gesprek met een externe partij die de rol van branchevertrouwenspersoon grafimedia gaat invullen. Ik verwacht dat we voor of direct na de zomervakantie, meer details kunnen geven over deze mogelijkheid.
In de actualisering van de arbocatalogus ‘Van werkstress naar werkplezier’ die ook rond die tijd wordt verwacht, kunnen bedrijven meer lezen over het beleid rondom ongewenste omgangsvormen en worden diverse voorbeeldprotocollen bijgesloten die bedrijven kunnen gebruiken om te voldoen aan de invulling van dit beleid binnen de organisatie, wel zo makkelijk. Ook zullen we een praktische korte voorlichtingsfolder, in twee versies, voor leidinggevenden en werknemers opstellen, die kunnen worden gebruikt voor de voorlichting in het eigen bedrijf.
Bron: KVGO, kern nr 3, jaargang 25, 54 juni 2019
