Afschermingen

Type oplossing: Collectieve maatregel

Plaats arbeidshygiënische strategie: stap 3

Beschrijving maatregel

Plaatsen van vaste of wegneembare afscherming om ongelukken door aanraking van bewegende delen van een machine te voorkomen.

Toelichting

Vaste afschermingen

Vaste afscherming (in de vorm van beschermkappen of hekken) is effectief voor bewegende delen waar gedurende normaal gebruik geen toegang nodig is. Onder een vaste afscherming wordt een afscherming verstaan die in dezelfde gesloten positie blijft. Een vaste afscherming moet permanent vast bevestigd zijn of door middel van schroeven of bouten en moeren, zodat de afscherming zonder gereedschap niet te openen of te verwijderen is. Vaste afscherming is gemaakt van bijvoorbeeld staalplaat of polycarbonaat. Indien mogelijk dient het ontwerp zodanig te zijn, dat de afscherming zonder de vaste verbindingen niet op zijn plaats blijft zitten (positieve locatie).

Verder moeten afschermingen:

Stevig zijn uitgevoerd.
Stevig op hun plaats worden gehouden.
Geen bijkomende gevaren met zich brengen.
Niet op eenvoudige wijze omzeild of buiten werking gesteld kunnen worden.
Voldoende ver van de gevarenzone verwijderd zijn.
Het zicht op het werk zo min mogelijk belemmeren.
De toegang voor (onderhouds)werkzaamheden niet belemmeren.
Bescherming bieden tegen het wegspringen of vallen van materialen en tegen emissies uit de machine.

Vaste afschermingen moeten zodanig zijn bevestigd dat zij alleen met behulp van (speciale) gereedschappen kunnen worden geopend of verwijderd. Bij demontage moeten de bevestigingsmiddelen met de afschermingen op de machine verbonden blijven, om te voorkomen dat zij kwijtraken. Denk bijvoorbeeld aan lasmoeren.

Beweegbare afscherming

Een beweegbare afscherming is effectief voor bewegende delen waar gedurende normaal gebruik frequente toegang toe nodig is. Denk bij beweegbare afscherming bijvoorbeeld aan scharnierdeuren, schuifdeuren, opheffende of neergaande schermen, of rolgordijnen.
Het principe van beweegbare afscherming is dat deze is gekoppeld aan een functieblokkering. Deze functieblokkering schakelt (een deel van) de machine naar een veilige stand zodat toegang mogelijk is. Beweegbare afscherming dient zoveel mogelijk aan de machine bevestigd te blijven (meestal door middel van scharnieren) ook in geopende stand. De functieblokkeringsinrichting verhindert dat bewegende delen op gang kunnen worden gebracht zolang deze delen bereikbaar zijn. Ook stopt de beweging van deze delen zodra de schermen geopend worden. Voorbeelden van functieblokkeringen zijn nokschakelaars, vorkschakelaars, circuitonderbreker via stekker of magneetschakelaars.

Verder moeten beweegbare afschermingen:

Zoveel mogelijk met de machine verbonden blijven, wanneer geopend.
Zo zijn ontworpen dat ze alleen door een opzettelijke handeling kunnen worden versteld.
Gecombineerd zijn met een vergrendeling:

- Die voorkomt dat de machine start totdat de afscherming gesloten is.
- Die een opdracht tot stopzetting geeft wanneer de afscherming niet meer gesloten is.
- Die de afscherming gesloten en vergrendeld houdt totdat het risico van verwonding door de gevaarlijke delen is geweken. Hierbij wordt rekening gehouden met de naderingssnelheid van een persoon richting het gevaar.