3. Risicobeoordeling

Op basis van de Arbeidsomstandighedenwet en het Arbeidsomstandighedenbesluit is de werkgever verplicht om een beoordeling uit te voeren naar risico’s van machines. Om erachter te komen of je ook maatregelen moet treffen is het van belang dat je eerst inzicht krijgt in de bestaande situatie in je bedrijf. Dit kun je aan de hand van de volgende stappen doen.

Stap 1: Voer de algemene RI&E uit

Bepaal of er risico’s zijn ten aanzien van machineveiligheid in je bedrijf. Dit doe je op de volgende wijze:

Voer de Risico-inventarisatie en Evaluatie (RI&E) uit. Dit doe je met de ARBO RI&E Grafimedia. De Arbo RI&E Grafimedia is een erkend branche-instrument.

De RI&E is de basis van veilig en gezond werken. Een bedrijf is verplicht een actuele RI&E te hebben. Met deze branche-RI&E krijg je inzicht in de risico’s die in jouw bedrijf spelen. Hiermee maak je een plan van aanpak om deze risico’s te beheersen of te voorkomen.

Als je deze algemene RI&E hebt uitgevoerd, dan heb je een eerste beeld of er risico’s zijn met betrekking tot machineveiligheid in je bedrijf. Ga vervolgens verder naar stap 2.

Stap 2: Voer een aanvullende RI&E uit voor de machines

Inventariseren

Stel vast welke machines aanwezig zijn en verzamel per machine de volgende informatie:

Naam van de machine, fabrikant, typenummer, serienummer, bouwjaar, wel/geen CE-markering.
Gebruiksaanwijzing.
Keuringsverslagen.
Opleidings- en trainingscertificatie.

Leg deze informatie schriftelijk vast.

Risico’s beoordelen

Vervolgens ga je per machine een risicobeoordeling uitvoeren. Deze vindt plaats vóór de ingebruikname van een machine. Bij risicobeoordeling kunnen 2 verschillende routes van toepassing zijn:

Risicobeoordeling bij gebruik van een ingekochte machine – check hiervoor of de machines voldoen aan de criteria in hoofdstuk 7 van het Arbobesluit. Deze risicobeoordeling doe je voor zowel voor CE-gemarkeerde machines als (oudere) niet CE-gemarkeerde machines. Schakel voor deze risicobeoordeling ter zake deskundige werknemers en/of een externe veiligheidskundige in.

Noot: Voor de risicobeoordeling van specifieke oude niet CE-gemarkeerde machines die in de Grafimedia gebruikt worden (zoals de degelautomaat, hoogdrukcilinderautomaat (HCA) en stansmachines) zijn enkele veiligheidsprotocollen opgesteld.

Risicobeoordeling van zelfgebouwde, samengestelde of gemodificeerde machines – check hiervoor of de machine voldoet aan de eisen van de Machinerichtlijn (2006/42/EG) (Warenwetbesluit machines), inclusief geharmoniseerde normen, en doorloop het CE-conformiteitstraject. De werkwijze hiervoor is opgenomen in document ‘Werkinstructie beoordelen van gewijzigde machines - Nederlandse Arbeidsinspectie, 14 april 2022’. Risicobeoordeling van zelfgebouwde, samengestelde of gemodificeerde machines en het uitvoeren van een CE-beoordeling is hoog gespecialiseerd werk en kan het beste worden uitgevoerd door een gespecialiseerde arbokerndeskundige, in plaats van dat het bedrijf zelf deze beoordeling gaat uitvoeren.

Actueel houden

De risicobeoordeling van een machine moet geactualiseerd worden zo dikwijls als de daarmee opgedane ervaring, gewijzigde werkmethoden of werkomstandigheden of de stand van de wetenschap en professionele dienstverlening daartoe aanleiding geven.

Hulpbron
Is er behoefte aan advies van een externe arbokerndeskundige, dan kun je contact opnemen met de Helpdesk Arbografimedia. Zij kunnen je koppelen aan een externe deskundige.

Als de risicobeoordeling is uitgevoerd, geven de resultaten aan of er nog vervolgstappen nodig zijn. Ga in dat geval naar stap 3.

Stap 3: Maatregelen treffen

Het is mogelijk dat je binnen je bedrijf maatregelen moet nemen om de machineveiligheid te verbeteren. Hierbij volg je de arbeidshygiënische strategie die van toepassing is voor machineveiligheid. Een uitleg hierover is opgenomen in hoofdstuk 3. In hoofdstuk 4 ‘Oplossingen’ vind je voorbeelden van de verschillende maatregelen gericht op de Grafimedia. Deze oplossingen zijn uitgewerkt in bijlage A.

Is de situatie beheerst? Maak het aantoonbaar. Ga hiervoor naar stap 4.

Stap 4: Borging

Als je maatregelen getroffen hebt dan moet je kunnen aantonen dat de situatie beheerst is – je moet de effectiviteit van de maatregelen beoordelen. Dit doe je door de risicobeoordeling aan te passen voor de nieuwe situatie. Let erop dat je het geheel ook actueel moet houden. Neem minimaal een keer per jaar de risicobeoordeling door om te beoordelen of de risicosituatie nog actueel is.

Veranderingen kunnen nieuwe risico’s opleveren, daarvoor moet de organisatie maatregelen voor borging nemen:

Interne wijzigingen (zoals nieuwe processen en/of medewerkers, nieuwe machines, nieuwe beheersmaatregelen)
Externe wijzigingen (zoals wijziging wet- en regelgeving)

Vastleggen in beleid

Leg vast in het arbobeleid van de organisatie welk beleid ten aanzien van machineveiligheid wordt gehanteerd en welke oplossingen gekozen zijn.